dream12594
7th December 2012, 20:25
http://thaiastro.nectec.or.th/news/uploads/2012/news-123-MTIzID0.jpg
http://thaiastro.nectec.or.th/news/uploads/2012/news-123-MTIzID1.jpg
http://www.eso.org/public/archives/images/wallpaper4/sombrero.jpg
หากจะมีการลงคะแนนเสียงในหมู่นักดูดาวถึงดาราจักรที่สวยงามที่สุด น่าจะต้องมีชื่อของดาราจักรหมวกปีก (Sombrero Galaxy) อยู่ในรายชื่ออันดับต้น ๆ ด้วยรูปร่างที่สวยงามโดดเด่นไม่เหมือนใคร จึงทำให้เป็นดาราจักรที่มีชื่อเสียงที่สุดแห่งหนึ่งบนท้องฟ้า
ภาพอินฟราเรดโดยกล้องสปิตเซอร์ได้เผยให้เห็นว่ากาแลคซีซอมเบรโรซึ่งได้ชื่อตามลักษณะปรากฎในช่วงตาเห็นที่เหมือนหมวกปีกกว้าง แท้จริงแล้วเป็นกาแลคซีสองชนิดในหนึ่งเดียว มันเป็นกาแลคซีทรงกลมขนาดใหญ่(สีฟ้าเขียว) ที่มีกาแลคซีดิสก์บางๆ(เห็นเป็นสีแดง) ฝังอยู่ภายใน ภาพในช่วงตาเห็นก่อนหน้านี้ทำให้นักดาราศาสตร์เชื่อว่าซอมเบรโรเป็นกาแลคซีดิสก์แบนธรรมดา
Dimitri Gadotti จากหอสังเกตการณ์ทางใต้ของยุโรป(ESO) ในชิลี และผู้เขียนนำรายงานใหม่ที่ปรากฎใน Monthly Notices of the Royal Astronomical Society กล่าวว่า ซอมเบรโรนั้นซับซ้อนมากกว่าที่เคยคิดไว้ หนทางเดียวที่จะเข้าใจทุกสิ่งที่เราทราบเกี่ยวกับกาแลคซีแห่งนี้ก็คือคิดซะว่ามันเป็นกาแลคซีสองแห่ง โดยมีแบบหนึ่งซ่อนอยู่ภายในอีกแบบ
กาแลคซีซอมเบรโร หรือที่รู้จักกันว่า NGC 4594 อยู่ห่างออกไป 28 ล้านปีแสงในกลุ่มดาวหญิงสาว(Virgo) จากมุมมองของเราบนโลก เราสามารถเห็นขอบบางๆ ของจานแบนของมันและส่วนป่องที่ใจกลางของดาว ทำให้มันคล้ายกับหมวกปีกกว้าง นักดาราศาสตร์ไม่ทราบว่าดิสก์ของซอมเบรโรนั้นมีรูปร่างเหมือนวงแหวนหรือเป็นกังหันกันแน่ แต่เห็นพ้องกันว่ามันจัดอยู่ในประเภทจานแบน
Sean Carey จากศูนย์วิทยาศาสตร์สปิตเซอร์ ที่แคลเทค กล่าวว่า สปิตเซอร์กำลังช่วยโดยเผยให้เห็นความลับเบื้องหลังวัตถุหนึ่งซึ่งเคยถูกถ่ายภาพมาแล้วหลายพันครั้ง น่าสนใจที่สปิตเซอร์สามารถอ่านบันทึกฟอสซิลที่เกิดขึ้นเมื่อหลายพันล้านปีก่อนภายในกาแลคซีที่สวยงามและต้นแบบแห่งนี้ สปิตเซอร์จับภาพกาแลคซีที่แตกต่างออกไปจากกล้องโทรทรรศน์ภาคพื้นดิน ในภาพที่ตาเห็น กาแลคซีปรากฎอยู่ภายในฮาโลแสงเรือง ซึ่งนักวิทยาศาสตร์เคยคิดว่าเบาและเล็ก ด้วยสายตาในช่วงอินฟราเรดของสปิตเซอร์ ก็เกิดภาพที่แตกต่างออกไป สปิตเซอร์เห็นดาวอายุมากผ่านฝุ่นและเผยให้เห็นฮาโลด้วยขนาดและมวลที่ถูกต้องที่จะเป็นกาแลคซีทรงกลมยักษ์
ขณะที่มีความพยายามที่จะคิดว่าทรงกลมยักษ์แห่งนี้ได้กลืนดิสก์กังหันเข้าไป นักดาราศาสตร์บอกว่าไม่น่าเป็นไปได้เนื่องจากกระบวนการน่าจะทำลายโครงสร้างดิสก์ กลับเป็นว่า ลำดับเหตุการณ์หนึ่งที่พวกเขาเสนอคือกาแลคซีทรงกลมยักษ์แห่งหนึ่งนั้นมีก๊าซปกคลุมท่วมท้นเมื่อมากกว่า 9 พันล้านปีก่อน ในช่วงต้นของความเป็นมาของเอกภพของเรา เครือข่ายเมฆก๊าซเป็นสิ่งทั่วไปและบางครั้งพวกมันก็เป็นอาหารให้แก่กาแลคซีที่กำลังเจริญ เป็นสาเหตุให้พวกมันเจริญขึ้นอย่างใหญ่โต ก๊าซน่าจะถูกดึงเข้าหากาแลคซีโดยแรงโน้มถ่วง ตกลงสู่วงโคจรรอบใจกลางและหมุนวนออกสู่ดิสก์แบน ดาวฤกษ์ก็น่าจะก่อตัวขึ้นจากดิสก์ในดิสก์
Ruben Sanchez-Janssen จาก ESO ผู้เขียนร่วมการศึกษา กล่าวว่า นี่ตอบคำถามทั้งหมดได้ ทั้งดิสก์ขนาดใหญ่เช่นนี้เกิดขึ้นได้อย่างไรและคงอยู่ภายในกาแลคซีทรงกลมใหญ่ได้อย่างไร กระบวนการก่อตัวผิดปกติได้อย่างไร นักวิจัยบอกว่าคำตอบน่าจะช่วยพวกเขาให้ประติดประต่อว่ากาแลคซีแห่งอื่นๆ พัฒนาอย่างไร กาแลคซีแห่งอื่นเช่น เซนทอรัส เอ(Centaurus A) ก็ดูเหมือนจะเป็นกาแลคซีทรงกลมที่มีดิสก์อยู่ภายใน แต่ดิสก์ของมันนั้นไม่ได้มีดาวฤกษ์มากนัก นักดาราศาสตร์สงสัยว่า เซนทอรัส เอ น่าจะอยู่ในช่วงต้นของวิวัฒนาการมากกว่าซอมเบรโร และน่าจะดูคล้ายกันในเวลาต่อไป
การค้นพบนี้ยังตอบปริศนาข้อหนึ่งเกี่ยวกับจำนวนของกระจุกดาวทรงกลมในซอมเบรโร กระจุกดาวทรงกลมเป็นกลุ่มของดาวฤกษ์อายุมากที่รวมตัวกันเป็นก้อนกลม กาแลคซีทรงกลมมักจะมีกระจุกทรงกลมได้หลายพันแห่ง ขณะที่กังหันจะมีเพียงไม่กี่ร้อยแห่ง ซอมเบรโรนั้นมีอยู่เกือบสองพันแห่ง ซึ่งเป็นจำนวนที่สมเหตุสมผล แต่คงต้องทำให้นักดาราศาสตร์ต้องมึนงงถ้ามันเป็นกาแลคซีจานแบน
กล้องโทรทรรศน์อวกาศสปิตเซอร์ถูกส่งออกสู่อวกาศในปี 2003 และโคจรรอบดวงอาทิตย์ในวงโคจรในเงาของโลก มันเสร็จสิ้นปฏิบัติการหลักในปี 2009 เมื่อฮีเลียมเหลวที่ใช้เพื่อทำความเย็นวงจรอิเลคทรอนิคส์หมดลง ขณะนี้กล้องกำลังทำงานในปฏิบัติการส่วนขยายแบบอุ่น เมื่อไม่มีสารทำความเย็นก็มีอุปกรณ์เพียง 2 ชนิดที่ยังคงทำงานได้
http://thaiastro.nectec.or.th/news/uploads/2012/news-123-MTIzID1.jpg
http://www.eso.org/public/archives/images/wallpaper4/sombrero.jpg
หากจะมีการลงคะแนนเสียงในหมู่นักดูดาวถึงดาราจักรที่สวยงามที่สุด น่าจะต้องมีชื่อของดาราจักรหมวกปีก (Sombrero Galaxy) อยู่ในรายชื่ออันดับต้น ๆ ด้วยรูปร่างที่สวยงามโดดเด่นไม่เหมือนใคร จึงทำให้เป็นดาราจักรที่มีชื่อเสียงที่สุดแห่งหนึ่งบนท้องฟ้า
ภาพอินฟราเรดโดยกล้องสปิตเซอร์ได้เผยให้เห็นว่ากาแลคซีซอมเบรโรซึ่งได้ชื่อตามลักษณะปรากฎในช่วงตาเห็นที่เหมือนหมวกปีกกว้าง แท้จริงแล้วเป็นกาแลคซีสองชนิดในหนึ่งเดียว มันเป็นกาแลคซีทรงกลมขนาดใหญ่(สีฟ้าเขียว) ที่มีกาแลคซีดิสก์บางๆ(เห็นเป็นสีแดง) ฝังอยู่ภายใน ภาพในช่วงตาเห็นก่อนหน้านี้ทำให้นักดาราศาสตร์เชื่อว่าซอมเบรโรเป็นกาแลคซีดิสก์แบนธรรมดา
Dimitri Gadotti จากหอสังเกตการณ์ทางใต้ของยุโรป(ESO) ในชิลี และผู้เขียนนำรายงานใหม่ที่ปรากฎใน Monthly Notices of the Royal Astronomical Society กล่าวว่า ซอมเบรโรนั้นซับซ้อนมากกว่าที่เคยคิดไว้ หนทางเดียวที่จะเข้าใจทุกสิ่งที่เราทราบเกี่ยวกับกาแลคซีแห่งนี้ก็คือคิดซะว่ามันเป็นกาแลคซีสองแห่ง โดยมีแบบหนึ่งซ่อนอยู่ภายในอีกแบบ
กาแลคซีซอมเบรโร หรือที่รู้จักกันว่า NGC 4594 อยู่ห่างออกไป 28 ล้านปีแสงในกลุ่มดาวหญิงสาว(Virgo) จากมุมมองของเราบนโลก เราสามารถเห็นขอบบางๆ ของจานแบนของมันและส่วนป่องที่ใจกลางของดาว ทำให้มันคล้ายกับหมวกปีกกว้าง นักดาราศาสตร์ไม่ทราบว่าดิสก์ของซอมเบรโรนั้นมีรูปร่างเหมือนวงแหวนหรือเป็นกังหันกันแน่ แต่เห็นพ้องกันว่ามันจัดอยู่ในประเภทจานแบน
Sean Carey จากศูนย์วิทยาศาสตร์สปิตเซอร์ ที่แคลเทค กล่าวว่า สปิตเซอร์กำลังช่วยโดยเผยให้เห็นความลับเบื้องหลังวัตถุหนึ่งซึ่งเคยถูกถ่ายภาพมาแล้วหลายพันครั้ง น่าสนใจที่สปิตเซอร์สามารถอ่านบันทึกฟอสซิลที่เกิดขึ้นเมื่อหลายพันล้านปีก่อนภายในกาแลคซีที่สวยงามและต้นแบบแห่งนี้ สปิตเซอร์จับภาพกาแลคซีที่แตกต่างออกไปจากกล้องโทรทรรศน์ภาคพื้นดิน ในภาพที่ตาเห็น กาแลคซีปรากฎอยู่ภายในฮาโลแสงเรือง ซึ่งนักวิทยาศาสตร์เคยคิดว่าเบาและเล็ก ด้วยสายตาในช่วงอินฟราเรดของสปิตเซอร์ ก็เกิดภาพที่แตกต่างออกไป สปิตเซอร์เห็นดาวอายุมากผ่านฝุ่นและเผยให้เห็นฮาโลด้วยขนาดและมวลที่ถูกต้องที่จะเป็นกาแลคซีทรงกลมยักษ์
ขณะที่มีความพยายามที่จะคิดว่าทรงกลมยักษ์แห่งนี้ได้กลืนดิสก์กังหันเข้าไป นักดาราศาสตร์บอกว่าไม่น่าเป็นไปได้เนื่องจากกระบวนการน่าจะทำลายโครงสร้างดิสก์ กลับเป็นว่า ลำดับเหตุการณ์หนึ่งที่พวกเขาเสนอคือกาแลคซีทรงกลมยักษ์แห่งหนึ่งนั้นมีก๊าซปกคลุมท่วมท้นเมื่อมากกว่า 9 พันล้านปีก่อน ในช่วงต้นของความเป็นมาของเอกภพของเรา เครือข่ายเมฆก๊าซเป็นสิ่งทั่วไปและบางครั้งพวกมันก็เป็นอาหารให้แก่กาแลคซีที่กำลังเจริญ เป็นสาเหตุให้พวกมันเจริญขึ้นอย่างใหญ่โต ก๊าซน่าจะถูกดึงเข้าหากาแลคซีโดยแรงโน้มถ่วง ตกลงสู่วงโคจรรอบใจกลางและหมุนวนออกสู่ดิสก์แบน ดาวฤกษ์ก็น่าจะก่อตัวขึ้นจากดิสก์ในดิสก์
Ruben Sanchez-Janssen จาก ESO ผู้เขียนร่วมการศึกษา กล่าวว่า นี่ตอบคำถามทั้งหมดได้ ทั้งดิสก์ขนาดใหญ่เช่นนี้เกิดขึ้นได้อย่างไรและคงอยู่ภายในกาแลคซีทรงกลมใหญ่ได้อย่างไร กระบวนการก่อตัวผิดปกติได้อย่างไร นักวิจัยบอกว่าคำตอบน่าจะช่วยพวกเขาให้ประติดประต่อว่ากาแลคซีแห่งอื่นๆ พัฒนาอย่างไร กาแลคซีแห่งอื่นเช่น เซนทอรัส เอ(Centaurus A) ก็ดูเหมือนจะเป็นกาแลคซีทรงกลมที่มีดิสก์อยู่ภายใน แต่ดิสก์ของมันนั้นไม่ได้มีดาวฤกษ์มากนัก นักดาราศาสตร์สงสัยว่า เซนทอรัส เอ น่าจะอยู่ในช่วงต้นของวิวัฒนาการมากกว่าซอมเบรโร และน่าจะดูคล้ายกันในเวลาต่อไป
การค้นพบนี้ยังตอบปริศนาข้อหนึ่งเกี่ยวกับจำนวนของกระจุกดาวทรงกลมในซอมเบรโร กระจุกดาวทรงกลมเป็นกลุ่มของดาวฤกษ์อายุมากที่รวมตัวกันเป็นก้อนกลม กาแลคซีทรงกลมมักจะมีกระจุกทรงกลมได้หลายพันแห่ง ขณะที่กังหันจะมีเพียงไม่กี่ร้อยแห่ง ซอมเบรโรนั้นมีอยู่เกือบสองพันแห่ง ซึ่งเป็นจำนวนที่สมเหตุสมผล แต่คงต้องทำให้นักดาราศาสตร์ต้องมึนงงถ้ามันเป็นกาแลคซีจานแบน
กล้องโทรทรรศน์อวกาศสปิตเซอร์ถูกส่งออกสู่อวกาศในปี 2003 และโคจรรอบดวงอาทิตย์ในวงโคจรในเงาของโลก มันเสร็จสิ้นปฏิบัติการหลักในปี 2009 เมื่อฮีเลียมเหลวที่ใช้เพื่อทำความเย็นวงจรอิเลคทรอนิคส์หมดลง ขณะนี้กล้องกำลังทำงานในปฏิบัติการส่วนขยายแบบอุ่น เมื่อไม่มีสารทำความเย็นก็มีอุปกรณ์เพียง 2 ชนิดที่ยังคงทำงานได้