-
โลกของแมลงปอ
เรื่องโดย เริงฤทธิ์และเริงชัย คงเมือง ภาพถ่ายโดย เริงฤทธิ์และเริงชัย คงเมือง
เคยสังเกตบ้างหรือไม่ว่า ทุกวันนี้เราพบเห็นแมลงปอน้อยลง เพราะเหตุใดจึงเป็นเช่นนั้น ติดตามสองพี่น้องช่างภาพไปเปิดเผยชีวิตสะเทินน้ำสะเทินบกอันน่ามหัศจรรย์ของเหล่าแมลงปอ
ตาจดจ้องที่ก้นสีแดงเพลิง ค่อยย่องจากข้างหลัง แล้วรีบยื่นมือออกไปคว้าเจ้าแดงเพลิงปีกบางใสผู้โชคร้าย เด็ดก้นออกแล้วใช้ก้านดอกหญ้าเสียบไปแทน ก่อนปล่อยให้มันบินขึ้นไปบนท้องฟ้าอย่างตุปัดตุเป๋ไร้ทิศทาง คือการเล่นซนกับความเป็นความตายของแมลงปอเมื่อยี่สิบกว่าปีก่อนของเด็กบ้านนาอย่างผม ระหว่างปล่อยควายลงเล็มหญ้าอยู่กลางทุ่ง
อย่าแรงค่ะ เบา เบา อย่างนั้นละค่ะ ต้นฝนปีนี้ เด็กๆเครือข่ายรักษ์น้ำเลยที่ชุมชนต้นน้ำเลย บ้านโนนพัฒนา ตำบลเลยวังไสย์ อำเภอภูหลวง จังหวัดเลย แนะนำให้ผมได้รู้จักกับแมลงปอในมุมที่ต่างออกไป พวกเขาสอนผมดูริมฝีปากล่างที่มีหนามแหลมยาวเหมือนคราด ซึ่งเจ้าตัวอ่อนแมลงปอหน้าตาขี้ริ้วขายาวเก้งก้างชนิดหนึ่งมีไว้ใช้จับเหยื่อ เราลองบังคับให้มันยื่นอาวุธลับออกมาด้วยแรงบีบเบามือ ก่อนที่จะปล่อยให้มันกลับลงน้ำและแทรกตัวหายไปในตะกอนดินใต้ท้องน้ำใสเย็น
เด็กๆที่นี่ทำการติดตามตรวจสอบคุณภาพน้ำหรือจะเรียกว่า จับชีพจรแม่น้ำ ของชุมชน ด้วยการตรวจหาแมลงเล็กๆในน้ำเช่นนี้ทุกเดือน เยาวลักษณ์ เอนไชย ชี้ชวนพร้อมอธิบายว่า เห็นเจ้าตัวปีกสีเขียวเหลือบน้ำเงินที่บินไล่กันอยู่นั่นหรือเปล่าคะ นั่นละแมลงปอน้ำตกเขียว ถ้าเจอมันก็หมดห่วง ต้นน้ำที่นี่น่าจะยังมีสุขภาพที่ดี นั่นคงเป็นสาเหตุหนึ่งที่ผมไม่เคยเห็นมันที่อื่นใดนอกเสียจากบริเวณต้นแม่น้ำ
นักวิทยาศาสตร์สันนิษฐานว่าแรกเริ่มเดิมทีบรรพบุรุษของแมลงปอเคยอาศัยอยู่ในทะเล ก่อนที่จะวิวัฒนาการขึ้นมาอยู่บนบกและในแหล่งน้ำจืดดังเช่นปัจจุบัน ยุคของพวกมันเริ่มต้นขึ้นเมื่อ 350 ล้านปีก่อน ในยุคคาร์บอนิเฟอรัส (Carboniferous) ซึ่งจากการค้นพบฟอสซิลแมลงปอที่มีความยาวของปีกทั้งสองข้างรวมกันกว่า 29 นิ้ว ทำให้เชื่อได้ว่าบรรพบุรุษของพวกมันเป็นแมลงขนาดใหญ่ที่สุดในบรรดาแมลงในยุคนั้นที่มนุษย์รู้จัก
http://image.ohozaa.com/i/cde/VGJu2.jpg
เย็นย่ำตะวันรอน
ภาพถ่าย โดย เริงฤทธิ์ และเริงชัย คงเมือง
ก่อนดวงอาทิตย์สีแดงจะลับขอบฟ้า เราเก็บภาพแมลงปอบ้านตัวหนึ่งที่กำลังหาที่หลับนอน หลังจากเพลินอยู่กับการโฉบฉวัดออกจับแมลงตัวเล็กๆเหนือท้องฟ้าจังหวัดบุรีรัมย์มาตลอดทั้งวัน
http://image.ohozaa.com/i/6c1/lP7eK.jpg
ตาใสใส จะไว้ใจได้กา
ภาพถ่าย โดย เริงฤทธิ์ และเริงชัย คงเมือง
ตารวมขนาดใหญ่หนึ่งคู่ที่ประกอบด้วยตาขนาดเล็กข้างละกว่า 28,000 ดวง และตาเดี่ยวที่อยู่ระหว่างตารวมอีก 3 ดวงทำให้แมลงปอเสือลายประดับ (Ictinogomphus decoratus) สามารถมองเห็นได้รอบทิศราวกับทศกัณฑ์ และเมื่อบวกกับการขยับปีกขึ้นลง 520 ครั้งต่อวินาที และความเร็วที่ทำได้ถึง 100 กิโลเมตรต่อชั่วโมง มันจึงกลายเป็นฝันร้ายกลางอากาศของเหล่าแมลง
http://image.ohozaa.com/i/95d/rePc6.jpg
พักผ่อน
ภาพถ่าย โดย เริงฤทธิ์ และเริงชัย คงเมือง
ขณะที่แมลงปอบางชนิดเที่ยวจับแมลงกินอยู่จนมืดค่ำ แมลงปอส่วนใหญ่จะแยกย้ายกันหาที่หลับนอนตามต้นไม้ใบหญ้าในละแวกที่หากิน แต่แมลงปอบ้านใต้โคนปีกดำ (Trithemis festiva) ตัวสีฟ้าคราม ที่เราพบบนเนินเขาแห่งหนึ่งในจังหวัดเลย นิยมนอนหลับฝันกันเป็นกลุ่มใหญ่ ตั้งแต่ 50 ตัวไปจนเกือบถึง 1,000 ตัว
